Sa naobserbaran ko sa ngunyan, lalo na digde sa Partido area, may mga banwaan na nagkakaproblema an mga empleyado nin huli ta dae nagkakasarabutan an saindang mga elehidong opisyal mapanungod sa badyet kan banwaan na haloy-haloy nang pinaghuhurot na aprubaran kan saindang Sangguniang Bayan.
Habo ko lang po sambiton an mga banwaan na ini, kundi satuyang trataron ang problema kun ano man nanggad an dakulang kaulangan kun tadaw ta dae pa ini naaaprubaran.
Base sa ley, RA7160 an lambang lokal na ehekutibo na iyo ngani opisina kan meyor, dapat na makasumiter kan saindang badyet sa masunod na taon sa kada Oktubre 15 kan taon sa Sangguniang Bayan. An boot sabihon na pinagsumite na iyo ini: An lambang departamento kan banwaan nakapag-andam na nin kaniya-kaniyang badyet para isumite sa opisina ni meyor para pirmahan bago pa ini ipadara sa Sangguniang Bayan.
Ini nag-agi na sa proseso nin konsultasyon asin negosasyon asin ta nahiling kan meyor na okey an kamumugtakan kan alokadong kwarta makakapagtao nin maray na serbisyo para sa tawo, an meyor tulos ining pipirmahan asin ipapadara sa Sangguniang Bayan. Alagad, an lambang proponidong badyet kan departamento, dapat aram kan pamayo kaini asin siya mismo an minapatotoo kun tama o sala an yaon sa proponidong badyet asin mayong binag-o siring kan isinumite ini sa opisina ni meyor. Kun igwa man nin pagbabago na uyon sa suhestiyon o rekomendasyon ni meyor, dapat siya mismo an minagibo nin paagi nganing maipaliwanag ini.
Sa balyong lado, matapos na maresibe kan Sangguniang Bayan an proponidong badyet kan banwaan, kaipuhan na ipasa ini tulos-tulos sa komite na iyo an minakondusir nin maninigong pag-aadal, konsultasyon, negosasyon, asin iba pang proseso na tanganing an gabos na komposisyon kaini yaon sa tama asin uyon na pinagtutugot kan ley.
Makondusir nin public hearing asin pagpapaapod sa mga pamayo kan departamento tanganing klaripikaron o beripikaron an mga punto kan badyet na an resulta iyo an pagbabasehan sa oras na ini deliberaron sa laog kan sesyon sa Sangguniang Bayan. An pamayo kan komite sa alokasyon iyo an minapresentar kaini na uyon sa napag-aprubaran kan mga miyembro nin komite. Alagad kun igwa nin mayor na pagbabago sa mga kalkulasyon nin badyet, ini pagtutukaron sa oras nin deliberasyon o interpelasyon kan mga nagkokontra o may mga kahaputan sa mga bagay na ini.
An problema lang na na-eengkuwentro kan mga lehisladores kan banwaan iyo an dae pagsunod kan ehekutibo sa tamang pundasyon kan preparasyon nin badyet asin kun an lokal na ehekutibo hugakon na rebisaron an mga sumiteng mga datos kan lambang departamento, kun kaya, an badyet minaagi talaga sa makuniot na eksaminasyon kan Sangguniang Bayan. Pero sa punto pa sana kan preparasyon, an gabos na datos na pinagpresentar maninigo asin uyon sa mga probisyon kan ley, dae minahaloy an aprubasyon kan badyet asin an gabos seguradong yaon sa katanosan asin kahinggianan.
Pero, oras na an Sangguniang Bayan mayong kooperasyon sa nakatukaw na ehekutibo, an problema kan banwaan minadakula sanang minadakula, nin huli ta an ehekutibo masasakitan na implementaron an mga bagay sa banwaan kun mayo nin pag-aprubar an Sangguniang Bayan.
Kung minsan ang mga residente kan banwaan, pinagbabasol na pirme an opisina kan meyor nin huli ta iyo ngani an inaasahan nindang maghihiro para sa kapakanan kan banwaan. Alagad, naluluktusan nindang hilingon man an parte kan Sangguniang Bayan, kun nanggad an mga lehislador naghihimo kan saindang trabaho na uyon sa mandatong ipinagkatiwala sainda.
Madudunong po an mga miyembro kan Sangguniang Bayan, asin ako nagtutubod na sinda an may dakulang responsibilidad para sa ikakauswag kan banwaan. Kun mayo po an lehisladura, magigin pangitonon an pagpapadalagan kan banwaan nin huli ta mayo sa tamang punto nin ley an manihamento kan mga rekursos na kinakaipuhang gamiton para sa ikakarahay kan mga namamanwaan.
Ano baya ang kaipuhan?
Ang kaipuhan po iyo an danay na pagtitiwala kan lambang opisyal kan banwaan na nagkakapot nin awtoridad asin kapangyarihan tanganing papangyarihon an mga plano o proyekto na maninigong makamtan kan mga namamanwaan. Sa oras na an pagtitiwala kan lambang saro mawara na, masakiton nang maray na bawion pa an dating tiwala na pinagraot kan saro o dakol sainda. Digde na minapoon an kalbaryo nin pagtios asin iriwal. Baya sa iriwal na ini, damay po an bilog na banwaan. Kaya mayong asenso o mayo kang mahihiling na progreso nin huli ta pulitika o kapaabaw-abawan an pinapaurog kan lambang saro.
Para sako, ang tuninong na banwaan delikado na mayong magiginibohan; pero an sobrang maribok na banwaan, mas delikadong mapara asin malingawan nin panahon.
Yaon talaga sa tawo ang pagpili kun siisay ang ipupuwesto ninda sa lugar na kun saen an saindang bilog na pagtitiwala asin karahayan mangyayari. Pero kaipuhan talaga an maigot na eksaminasyon kun siisay an mga tawo maninigo para sa puwestong ipagkakatiwala ninda.
Asahan ko na sana na dae mag-uuntok an mga marahayon na tawo na gumibo nin mga marahayon na kaggibohan para sa ikapag-asenso kan banwaan. Sa oras po na sinda mag-untok na, iyo na man ini an kapinunan nin karaotan na minaabot baya garo bagyo o kunop.
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento